Dịch chuyển năng lượng kép – chìa khóa cho phát triển bền vững

Chiều ngày 10.10, tại Hà Nội, Viện Công nghệ Năng lượng (Đại học Bách khoa Hà Nội) tổ chức Hội thảo “Dịch chuyển năng lượng kép cho phát triển xanh, bền vững trong kỷ nguyên vươn mình”.

Phát biểu khai mạc tại hội thảo, PGS.TS Đặng Trần Thọ, Viện trưởng Viện Công nghệ Năng lượng (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, thế giới đang bước vào kỷ nguyên của năng lượng sạch, của kinh tế tuần hoàn và trung hòa carbon, nơi mà mỗi quyết định hôm nay sẽ ảnh hưởng đến hệ sinh thái năng lượng của nhiều thế hệ mai sau.

PGS.TS. Đặng Trần Thọ nhấn mạnh, Việt Nam không nằm ngoài xu hướng này bởi năng lượng luôn là huyết mạch của nền kinh tế. Để phát triển bền vững, chúng ta không thể tiếp tục đi theo con đường “tăng trưởng trước – xử lý sau”.

“Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức lớn. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045: với định hướng xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, thông minh, linh hoạt, kết nối quốc tế và phát triển bền vững.

Chính phủ ban hành các Chiến lược tăng trưởng xanh, cùng cam kết Net Zero vào năm 2050 tại COP26 là minh chứng rõ ràng cho quyết tâm của Việt Nam. Chuyển đổi năng lượng kép – chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi công nghệ – là then chốt để đảm bảo nhu cầu phát triển, bảo vệ môi trường và cân bằng hệ sinh thái” – PGS.TS. Đặng Trần Thọ nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, TS. Võ Thành Phong – Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ – Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đánh giá biến đổi khí hậu diễn ra chóng mặt, trật tự thế giới đa cực, đa trung tâm. Phát thải CO2 vẫn đe dọa toàn cầu, theo tính toán có thể thiệt hại 38 nghìn tỉ USD đến 2050.

“Đảng ta đã sớm nhận diện vấn đề này, coi chuyển dịch năng lượng kép là yếu tố then chốt để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Chính phủ ban hành và triển khai các chính sách then chốt hỗ trợ chuyển dịch xanh” – TS Võ Thành Phong khẳng định.

Theo TS Võ Thành Phong, Việt Nam đang có những thời cơ tốt trong chuyển dịch năng lượng xanh. Thứ nhất, tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào. Cùng với chính sách khuyến khích năng lượng tái tạo, trong 3 năm vừa qua, các dự án khai thác điện gió, điện mặt trời đã phát triển rất mạnh ở các tỉnh ven biển miền Trung và miền Nam.

Thứ hai, hỗ trợ tài chính và hợp tác quốc tế qua các chương trình như JETP mang lại thời cơ quan trọng để huy động vốn.

Thứ ba, sự phát triển của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra thời cơ để tối ưu hóa hệ thống năng lượng.

Thứ tư, sự tham gia ngày càng tăng của khu vực tư nhân và cộng đồng địa phương tạo thời cơ cho chuyển dịch bền vững, góp phần đảm bảo tính công bằng xã hội, tránh bất bình đẳng trong chuyển dịch, và tận dụng lao động địa phương để xây dựng dự án.

Đa dạng hóa nguồn năng lượng

Trong thời gian tới, TS Võ Thành Phong cho rằng Việt Nam cần đa dạng hóa nguồn năng lượng và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Đầu tư vào khoa học công nghệ để hỗ trợ chuyển đổi xanh, với trọng tâm áp dụng AI, IoT và công nghệ lưu trữ để xây dựng lưới điện thông minh.

Hoàn thiện chính sách mua bán điện trực tiếp, thị trường carbon, ưu đãi thuế cho năng lượng sạch. Những chính sách này sẽ tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, huy động vốn tư nhân, và đảm bảo chuyển dịch công bằng. Đồng thời giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, tăng thu từ thị trường carbon.

Theo TS Võ Thành Phong, Việt Nam cần đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho năng lượng xanh. Tập trung vào đào tạo kỹ năng số, công nghệ năng lượng tái tạo và quản lý năng lượng, góp phần trực tiếp giảm tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực nông thôn.

Tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập khu vực, đẩy nhanh quá trình tiếp cận và nhận chuyển giao công nghệ và vốn từ đối tác như Mỹ, EU và Nhật Bản, giúp Việt Nam trở thành dẫn đầu chuyển dịch xanh ở ASEAN.

Tin liên quan:

Phát triển Trung tâm năng lượng tái tạo: Hướng đi chiến lược cho chuyển dịch năng lượng Việt Nam

Tháo gỡ các rào cản cho cơ chế mua bán điện trực tiếp và lĩnh vực năng lượng tái tạo

Luật Năng lượng tái tạo – Mở đường cho kỷ nguyên năng lượng sạch của Việt Nam