Thủy điện Nho Quế 3 những ngày đầu tháng Năm lịch sử
Những ngày đầu tháng 5 lịch sử, chúng tôi có dịp đặt chân đến mảnh đất nơi biên cương của Tổ quốc, đó là xã Khau Vai của huyên Mèo Vạc. Nơi đây, những cán bộ, công nhân của Công ty Cổ phần Bitexco – Nho Quế đã và đang ngày đêm miêt mài xây dựng nên một công trình thế kỷ, mang nhiều ý nghĩa lớn – đó là công trình thủy điên Nho Quế 3, sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội ở vùng đất này phát triển.
Dự án thuỷ điện Nho Quế 3 bắt đầu được thực hiện từ năm 2007 và chính thức khởi công xây dựng năm 2008 – 2009, có công suất 110 MW, đây là thủy điện lớn nhất của tỉnh Hà Giang từ trước đến nay, được xây dựng trên 5 xã thuộc huyện Mèo Vạc, đó là xã Khâu Vai, Lũng Pù, Sơn Vĩ, Cán Chu Phìn và xã Pả Vi.
Công trình này do Công ty cổ phần Bitexco – Nho Quế làm chủ đầu tư và Công ty cổ phần tư vấn xây dựng điện 1 khảo sát thiết kế. Ngay sau khi bắt tay vào triển khai thực hiện dự án, Công ty cổ phần Bitexco – chủ dự án đã cùng phối hợp với UBND các xã hoàn thành các thủ tục pháp lý về thu hồi đất (quyết định thu hồi đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư) cho toàn bộ dự án với tổng diện tích thu hồi là 186,8 ha. Đồng thời hoàn thành công tác thanh toán tiền bồi thường đất đai, cây cối hoa màu, vật kiến trúc, mồ mả cho các hộ gia đình bị thu hồi đất.
Thực hiện chi trả một phần các chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất cho các hộ gia đình tại xã Sơn Vĩ và xã Pả Vi. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng được thực hiện đúng trình tự, thủ tục pháp luật quy định và quy định của tỉnh Hà Giang, đảm bảo quyền lợi của các cá nhân, tổ chức bị thu hồi đất, không để xảy ra tình trạng tranh chấp, khiếu nại. Bên cạnh đó Công ty phối hợp với Hội đồng bồi thường, UBND các xã tuyên truyền, vận động được 53/56 hộ gia đình di chuyển nhà ở, tài sản, vật kiến trúc đến vị trí tái định cư. Bàn giao 2 điểm trường, hệ thống cấp nước sinh hoạt thôn Mé Lầu và Tà Ngày, xã Sơn Vĩ.
Qua 4 năm xây dựng, trong đó có 1 năm chuẩn bị, đến nay công trình thủy điện Nho Quế 3 đã cơ bản hoàn tất một số hạng mục chính đó là nhà máy, kênh xả,tháp điều áp, cụm đầu mối, kênh dẫn nước, bể áp lực và cửa lấy nước đầu hầm, hầm dẫn nước. Công tác lắp đặt thiết bị cũng được triển khai đồng bộ và khẩn trương. Ngoài mục tiêu chính là xây dựng và kinh doanh sản xuất điện, Công ty cổ phần Bitexco – Nho Quế là đơn vị chủ đầu tư cũng hiểu được trách nhiệm của mình trong việc chia sẻ những khó khăn của đồng bào các dân tộc tỉnh Hà Giang nói chung và huyện Mèo Vạc nói riêng.
Đến nay, Công ty đã ủng hộ đồng bào các dân tộc tỉnh Hà Giang và huyện Mèo Vạc hơn 700 triệu đồng thông qua các quỹ xóa đói giảm nghèo, các gia đình bị thiên tai, quỹ an sinh xã hội, quỹ khuyến học, xóa nhà tạm cho đồng bào nghèo…Đồng thời kết hợp với việc xây dựng thủy điện, Công ty cũng đã làm mới, cải tạo hơn 30km hệ thống đường giao thông của địa phương kết hợp với đường cho công trường mà trước khi có công trình việc đi lại còn hết sức khó khăn. Công ty cũng đã tuyển dụng 20 người là con em đồng bào các dân tộc tỉnh Hà Giang đưa đi đào tạo tại trường Cao đẳng Điện lực 3 (Quảng Nam) và trường Trung cấp Nghề tỉnh Hà Giang để vận hành nhà máy sau này.
Bên cạnh đó công ty thường xuyên chỉ đạo các tổ chức đoàn thể Công đoàn, Đoàn Thanh niên phát động phong trào thi đua “Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”, “Xanh- Sạch – Đẹp”, “An toàn vệ sinh lao động”. Chấp hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Xây dựng mối quan hệ hợp tác cùng phát triển với các nhà thầu thi công. Chấp hành tốt quy chế bảo mật Công ty, bảo mật quốc gia khi tiếp xúc với người nước ngoài. Chấp hành nghiêm chỉnh quy chế xuất, nhập cảnh, quy định, thủ tục về xuất, nhập khẩu hàng hoá. Thực hiện đầy đủ các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động. Hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế đối với Nhà nước không để xảy ra các hiện tượng tiêu cực trong quản lý kinh tế và tệ nạn xã hội.
Có thể nói cho đến nay công trình thuỷ điện Nho Quế 3 đã được đẩy nhanh tiến độ, chỉ sau 6 tháng cho phép đầu tư, công trình đã được triển khai thi công, mặt bằng xây dựng hầu như không bị vướng mắc. Mặc dù điều kiện địa hình và giao thông đi lại gặp rất nhiều khó khăn, song đến nay công trường vẫn đang kiểm soát được tiến độ của dự án.
Khi hoàn thành, hàng năm nhà máy thủy điện sẽ cung cấp cho đất nước 507,6 triệu KWh, giải quyết một phần khó khăn cho nước ta trong tình trạngthiếu điện, góp phần đẩy nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và bảo vệ an ninh biên giới. Đây là dự án lớn nhất của Hà Giang, hàng năm đóng góp thêm sản lượng công nghiệp của tỉnh trên 320 tỷ đồng. Khi Nhà máy đi vào vận hành sẽ đóng góp một phần lớn ngân sách địa phương (hàng năm từ 40 đến 45 tỷ đồng) gấp 4 – 5 lần thu ngân sách của huyện Mèo Vạc năm 2008. Khi có đầy đủ nguồn điện thì các ngành kinh tế khác của địa phương cũng phát triển theo như du lịch, khai thác khoáng sản, nuôi trồng thuỷ sản xây dựng phát triển các khu dân cư, đô thị mới.
Nhà máy thuỷ điện Nho Quế 3, hồ chứa nước kết hợp với địa danh chợ tình Khâu Vai sẽ là địa điểm du lịch văn hoá và sinh thái, với cơ sở hạ tầng xã hội được cải thiện, việc giao thương sẽ thuận lợi, sản phẩm nông, lâm nghiệp của đồng bào các dân tộc được tiêu thụ, các dịch vụphục vụ du lịch sẽ phát triển, đời sống vật chất, tinh thần, văn hoá của nhân dân các dân tộc địa phương sẽ được nâng cao. Hồ chứa nước nhà máy với dung tích 2,18 triệu m3, sẽ cải tạo một phần khí hậu khô hanh khu vực vùng núi đá ở đây, về mùa hè sẽ mát hơn, mùa đông sẽ ấm hơn. Hồ nước sẽ là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân quanh vùng. Dự kiến tổ máy số 1 của Thủy điện Nho Quế 3 sẽ phát điện vào tháng 10 và tổ máy số 2 sẽ phát điện vào tháng 12.2011.
Thủy điện Nho Quế 3 theo hồ sơ thiết kế công trình với các hạng mục gồm: Tổng khối lượng đào đắp đất đá các loại là 4,36 triệu m3 (trong đó có 1,9 Km hầm). Xây lát đá gia cố 14.500 m3, đổ bê tông 243.000 m3, (bê tông hầm 38.000 m3). (Thép xây dựng 8.044 tấn). Gia công và lắp đặt thiết bị cơ khí thuỷ công và kết cấu kim loại 1.906 tấn, thiết bị cơ khí thuỷ lực 1.060 tấn, thiết bị điện 310,3 tấn. Công trình được bố trí tổng thể gồm tuyến áp lực và tuyến năng lượng kiểu đường dẫn.
Tuyến áp lực gồm đập dâng và đập tràn, đập dâng được kết cấu bê tông trọng lực, đập tràn toàn tuyến có dạng mặt cắt thực dụng. Tại tuyến đập có bố trí cửa lấy nước và cửa xả cát. Tuyến năng lượng kiểu đường dẫn gồm cống lấy nước, kênh dẫn, cửa lấy nước, đường hầm (1,9 Km), tháp điều áp, nhà máy thủy điện và kênh xả nước. Chiều dài từ tuyến đập đến nhà máy dài 5,2 Km. Dung tích hồ chứa 2,18 triệu m3, dung tích hữu ích 780.000 m3, có 2 tổ máy hoạt động, lượng điện trung bình hàng năm đạt 507,6 triệu KWh.